^{Kelepir (İadesiz)} Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri 5. Baskı

Hukuk fakültelerinde okutulan sigorta hukuku derslerine uygun olarak hazırlamaya gayret ettiğimiz “Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri” isimli çalışmamızın 5. Baskısında, bir önceki baskımızı yeniden gözden geçirdik ve yine ders kitabına uygun bazı önemli müdahaleler ve güncel tashihler yaptık. Bu doğrultuda özellikle kitabın sonuna eklediğimiz örnek çözümlü sigorta hukuku olaylarının sayılarını ciddi şekilde artırdık. Çalışmamızın bu alanda lisansüstü çalışmalar yapacak meslektaşlarımıza da öncülük yapacağına inanıyoruz.

İÇİNDEKİLER

Önsöz............................................................................................................................................... xv

İkinci Baskıya Önsöz.......................................................................................................... xvi

üçüncü Baskıya Önsöz...................................................................................................... xvii

dördüncü Baskıya Önsöz.............................................................................................. xviii

beşinci Baskıya Önsöz....................................................................................................... xix

KısALtmalar............................................................................................................................. xxi

BİRİNCİ BÖLÜM

Sigortanın Ortaya Konulması

• 1. Sigorta Kavramı Sigortanın Önemi ve Tasnifi....................................................................... 2

1. Sigortanın Doğumu Tarihi Gelişimi ve Yararları.................................................................... 2
2. İnsanlar ve Tehlikeler............................................................................................................. 2
3. Tehlikelerle Belli Başlı Mücadele Yolları .......................................................................... 2
4. Koruma ................................................................................................................................. 2
5. Yardım................................................................................................................................... 2
6. Öngörme ............................................................................................................................... 3
7. Genel Olarak .................................................................................................................... 3
8. Tasarruf ............................................................................................................................ 3
9. Sigorta ................................................................................................................................ 4
10. Genel Olarak............................................................................................................... 4
11. Sigortanın Tarihi Gelişim.......................................................................................... 7

aaa. Uluslararası Alanda Sigortanın Tarihi Gelişimi.............................................. 7

bbb. Ülkemizde Sigortanın Tarihi Gelişimi............................................................ 12

1. Sigortanın Önemi ve Yararları............................................................................... 15

çç. Sigortanın Özel Türleri............................................................................................. 18

aaa. Mükerrer Sigorta (Reasürans)......................................................................... 18

bbb. Geçici Sigorta Himayesi (Muvakkat Sigorta Kuvertürü)........................... 20

ccc. Kombine Sigorta................................................................................................. 21

ççç. Abonman Sigorta............................................................................................... 21

ddd. Karşılıklı Sigorta................................................................................................ 22

1. Sosyal Sigortalar – Özel Sigortalar Ayrımı.......................................................................... 24

III. Özel Sigortaların Kendi İçinde Tasnifi................................................................................ 25

1. Genel Olarak.......................................................................................................................... 25
2. İhtiyacın Karşılanması Kıstasına Göre Ayırım............................................................. 28
3. Somut Olarak (Zarar Sigortaları) ................................................................................... 28
4. Aktif Sigortaları.............................................................................................................. 28
5. Mal Sigortası ........................................................................................................... 29
6. Alacak Sigortası....................................................................................................... 30
7. Kâr (Kazanç) Sigortası............................................................................................ 31
8. Pasif Sigortaları.............................................................................................................. 32
9. Kanuni Borçlara Karşı Sigorta ............................................................................. 32
10. Sözleşmeden Doğan Borçlara Karşı Sigorta ...................................................... 33
11. Zaruri Masraflara Karşı Sigorta ........................................................................... 33
12. Soyut Olarak [Meblağ (Can) Sigortaları]...................................................................... 34
13. Genel Bilgi ve Meblağ Sigortalarına Egemen Olan İlkeler..................................... 34
14. Hayat Sigortaları........................................................................................................... 36
15. Genel Olarak............................................................................................................. 36
16. Tanımı....................................................................................................................... 37
17. Türleri......................................................................................................................... 38

aaa. Bireysel Hayat Sigortası................................................................................... 38

1. Ölüm İhtimaline Karşı Sigorta........................................................................... 38
2. Belirli Bir Tarihte Yaşama İhtimaline Karşı Sigorta..................................... 38

iii. Karma Sigorta.................................................................................................... 39

bbb. Grup Hayat Sigortası ....................................................................................... 39

1. Kaza Sigortası................................................................................................................. 40
2. Genel Olarak............................................................................................................. 40
3. Tanımı....................................................................................................................... 42
4. Türleri......................................................................................................................... 43

aaa. Bireysel Kaza Sigortası..................................................................................... 43

bbb. Grup Kaza Sigortası.......................................................................................... 43

ç. Hastalık ve Sağlık Sigortası......................................................................................... 43

1. Riziko Konusuna Göre Ayırım.......................................................................................... 43
2. Malvarlığı Sigortaları........................................................................................................ 44
3. Şahısvarlığı Sigortaları..................................................................................................... 44

Ç. Zarar (Malvarlığı) Sigortalarına İlişkin Temel Kavramlar .......................................... 44

1. Sigorta Değeri .................................................................................................................... 44
2. Sigorta Bedeli .................................................................................................................... 45
3. Sigorta Zararı .................................................................................................................... 46
4. Sigorta Tazminatı ............................................................................................................. 47
5. Zarar (Malvarlığı) Sigortalarına Egemen Olan İlkeler..................................................... 47
6. Menfaat İlkesi....................................................................................................................... 47
7. Genel Olarak Kavram....................................................................................................... 47
8. Sigortalanabilir Menfaat.................................................................................................. 49
9. Menfaat Eksikliğinin Sonuçları...................................................................................... 50
10. Zenginleşme Yasağı (Tazmin İlkesi) ve Hukuki Sonuçları.......................................... 53
11. Genel Olarak Zenginleşme Yasağı Kavramı................................................................ 53
12. Zenginleşme Yasağının Hukuki Sonuçları................................................................... 55
13. Genel Olarak................................................................................................................... 55
14. Aşkın Sigorta Yasağı..................................................................................................... 55
15. Kural.......................................................................................................................... 55
16. Aşkın Sigortanın İstisnası = Takseli (Mutabakatlı) Sigorta............................ 57
17. Eksik Sigorta................................................................................................................... 59

ç. Birden Çok Sigorta ve Hukuki Sonuçları.................................................................. 62

1. Genel Olarak............................................................................................................. 62
2. Müşterek Sigorta (Koasürans) ve Hukuki Sonuçları........................................ 62
3. Kısmi Sigorta ve Hukuki Sonuçları...................................................................... 66

çç. Çifte Sigorta ve Hukuki Sonuçları........................................................................ 68

1. Halefiyet İlkesi – Sigortacının Kusurlu Üçüncü Kişiye Rücu Hakkı.......................... 70
2. Genel Olarak....................................................................................................................... 70
3. Şartları................................................................................................................................. 73
4. Geçerli Bir Sigorta Sözleşmesinin Varlığı................................................................... 74
5. Sigorta Bedelinin Ödenmesi......................................................................................... 74
6. Sigorta Ettirenin Dava Hakkının Bulunması........................................................... 76
7. Hüküm ve Sonuçları......................................................................................................... 76
8. Sigortacı Yönünden....................................................................................................... 76
9. Sigorta Ettiren Yönünden............................................................................................. 78
10. Zarar Sorumlusu Yönünden......................................................................................... 80

İKİNCİ BÖLÜM

Sigorta Hukukunun Konusu, Niteliği Kaynakları Ve
Sözleşme Serbestisi İlkesine Bakış

• 2. Sigorta Hukukunun Konusu ve Niteliği................................................................................. 82
• 3. Sigorta Hukukunun Kaynakları ............................................................................................ 82

1. Genel Olarak....................................................................................................................... 82
2. Mevzuat (Yazılı Kaynaklar)........................................................................................... 83
3. Sigorta Genel ve Özel Şartları.......................................................................................... 84
4. Sigorta Genel Şartları.................................................................................................... 84
5. Sigorta Özel Şartları....................................................................................................... 85
6. Ticari Örf ve Adet Hukuku.............................................................................................. 86
7. Mahkeme Kararları ve Öğreti......................................................................................... 87

• 4. Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesi ve Sınırlanması ile
  Sigorta Sözleşmesinde Koruyucu Hükümler................................................................................ 87

1. Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesi ve Sınırlanması....................................... 87
2. Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesi............................................................... 87
3. Sigorta Hukukunda Sınırlanması..................................................................................... 88
4. Genel Olarak....................................................................................................................... 88
5. Sigorta Sözleşmesinde Koruyucu (Emredici) Hükümler............................................ 89
6. Genel Olarak................................................................................................................... 89
7. Tam Emredici Hükümler.............................................................................................. 90
8. Sorumluluk Sigortası Dışındaki Zarar Sigortaları İçin
   Tam Emredici Hükümler.............................................................................................. 90
9. Sorumluluk Sigortaları İçin Tam Emredici Hükümler...................................... 91
10. Can Sigortaları İçin Tam Emredici Hükümler.................................................... 91
11. Yarı Emredici Hükümler............................................................................................... 91
12. Sorumluluk Sigortası Dışındaki Zarar Sigortaları İçin
    Yarı Emredici Hükümler............................................................................................... 91
13. Sorumluluk Sigortaları İçin Yarı Emredici Hükümler...................................... 91
14. Can Sigortaları İçin Yarı Emredici Hükümler.................................................... 92

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SİGORTA SÖZLEŞMESİ HUKUKU

• 5. Sigorta Sözleşmesi..................................................................................................................... 94

1. Sigorta Sözleşmesi Kavramı Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması Karakteristikleri Tarafları ile Diğer İlgili Kişiler ve Uygulanacak Hükümler ve Sırası....................................................................................................................... 94
2. Tanımı Hukuki Niteliği Kurulması ................................................................................... 94
3. Tanımı................................................................................................................................. 94
4. Hukuki Niteliği................................................................................................................... 97
5. Sigorta Sözleşmesinin Kurulması................................................................................. 100
6. Genel Olarak................................................................................................................. 100
7. Sigorta Sözleşmesinde Şekil....................................................................................... 102
8. Sigorta Poliçesi ve Diğer Sigorta Dokümanları....................................................... 103
9. Sigorta Poliçesi....................................................................................................... 103
10. Diğer Sigorta Dokümanları.................................................................................. 105

aaa. Geçici (Muvakkat) Sigorta İlmühaberi....................................................... 105

bbb. Sigorta Sertifikası............................................................................................ 106

ccc. Zeyilname.......................................................................................................... 106

1. Sigorta Sözleşmesinin Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması ve Özellikleri.......... 107
2. Sigorta Sözleşmesinin Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması............................... 107
3. Sigorta Sözleşmesi ve Kumar ve Bahis................................................................... 107
4. Sigorta Sözleşmesi ve Garanti Sözleşmesi.............................................................. 109
5. Sigorta Sözleşmesinin Özellikleri.................................................................................. 111
6. İltihaki (Katılmalı) Bir Sözleşme Olması................................................................ 111
7. Azami İyiniyete Dayanan Bir Sözleşme Olması................................................... 112
8. Sosyal Nitelikli Bir Sözleşme Olması........................................................................ 112
9. Teminat Sözleşmesi Olması...................................................................................... 113
10. Tesadüfe Bağlı “Aléatoire” Bir Sözleşme Olması................................................. 113
11. Sigorta Sözleşmesinin Kişiye Bağlı Sözleşmelerden olması................................. 114
12. Sigorta Sözleşmesinin Tarafları Diğer İlgili Kişiler ve Süresi....................................... 114
13. Tarafları............................................................................................................................ 114
14. Sigortacı........................................................................................................................ 114
15. Sigorta Ettiren............................................................................................................... 116
16. Diğer İlgili Kişiler.............................................................................................................. 116
17. Zarar Sigortalarında İlgili Üçüncü Kişiler................................................................ 116
18. Sigortalı................................................................................................................... 116

aaa. Genel Olarak.................................................................................................... 116

bbb. Temsilen Yapılan Sigortada Sigortalı.......................................................... 117

ccc. Başkası Hesabına Sigortada Sigortalı......................................................... 120

1. Sigortalı Malı Edinen Kişi.................................................................................... 123
2. Sigorta Menfaati Üzerindeki Sınırlamalarda Üçüncü Kişiler........................ 123

aaa. Aynî Hak Sahipleri......................................................................................... 123

bbb. Sigorta Menfaatinin Haczinde Üçüncü Kişi Alacaklılar.......................... 126

çç. Trafik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında ve Tüm Sorumluluk Sigortalarında Üçüncü Kişiler 126

1. Hayat Sigortalarında İlgili Üçüncü Kişiler.............................................................. 127
2. Riziko Taşıyan Kişi (Sigortalı)............................................................................ 127
3. Sigortadan Faydalanan Üçüncü Kişi (Lehtar)................................................. 128
4. Süresi................................................................................................................................. 130
5. Genel Olarak................................................................................................................. 130
6. Şekli Süre....................................................................................................................... 130
7. Sorumluluk Süresi (Maddi Süre)............................................................................... 131

ç. Teknik Süre................................................................................................................... 132

Ç. Uygulanacak Hükümler ve Sırası................................................................................... 132

1. Emredici Hükümler......................................................................................................... 133
2. Sözleşme Hükümleri....................................................................................................... 133
3. Emredici Olmayan Ticari Hükümler........................................................................... 133
4. Ticari Örf ve Âdet............................................................................................................ 134
5. Genel Hükümler.............................................................................................................. 134
6. Sigorta Sözleşmesinin Unsurları.......................................................................................... 134
7. Sigortacı (Insurer)............................................................................................................... 134
8. İç Örgütlenmesi................................................................................................................ 136
9. Genel Olarak................................................................................................................. 136
10. Aktüerya ve İstatistik Servisi..................................................................................... 137
11. Prodüksiyon Servisi..................................................................................................... 138

ç. Hasar Servisi................................................................................................................. 138

1. Muhasebe Servisi......................................................................................................... 138
2. Hukuk Servisi............................................................................................................... 138
3. Reasürans Servisi......................................................................................................... 138
4. Dış Örgütlenmesi............................................................................................................. 139
5. Sigorta Acenteleri......................................................................................................... 139
6. Acentenin Tanımı ve Unsurları.......................................................................... 139

bb.Yardımcı Şahıs Olma Nitelikleri.......................................................................... 140

1. 5684 Sayılı Sigortacılık Kanuna Göre Sigorta Acentesi Olabilme Koşulları 141

aaa. Genel Olarak.................................................................................................... 141

bbb. Sigorta Acentelerinde Aranan Nitelikler...................................................... 142

1. Gerçek Kişi Sigorta Acentelerinde Aranan Nitelikler................................... 142

çç. Konuya İlişkin Diğer Düzenlemeler.................................................................... 144

aaa. Sigorta Acentesinin Müsteşarlıktan Belge Alma ve
Levhaya Kayıt Zorunluluğu.................................................................................. 144

bbb. Müsteşarlıktan Belge Alınması ve Levhaya Kayıt Zorunluluğunun İstisnaları 145

1. Sigorta Acentesinin Levhadan Silinmesi........................................................... 145

aaa. Levhadan Silinmeyi Gerektiren Haller........................................................ 145

bbb. Levhadan Silmeye İlişkin Usul ve Sigorta Acentesinin İtiraz Hakkı..... 145

1. Sigorta Acentelerinin Başka Ticari Faaliyetlerine İlişkin Düzenlemeler...... 146

aaa. Genel Olarak.................................................................................................... 146

bbb. Acentelik Faaliyeti Dışında Başka Ticari Faaliyette Bulunabilecekler. 146

ccc. Acentelik Faaliyeti Dışında Başka Ticari Faaliyette Bulunamayacaklar 146

1. Yabancı Sigorta Acentelerinin Türkiye'deki Faaliyetleri................................ 146
2. Sigorta Acentelerinde Görev Almaları Yasak Olan Kişiler............................. 147

ğğ. Sigorta Acentesinin Müşteri Tazminatı (Portföy) Hakkı,
Rekabet Yasağına Tabi Olması Sır Saklama ve Sigorta Ettireni
Aydınlatma Yükümlülükleri...................................................................................... 147

aaa. Sigorta Acentesinin Denkleştirme Tazminatı (Portföy) Hakkı............... 147

bbb. Rekabet Yasağı Anlaşması .......................................................................... 149

ccc. Sır Saklama Yükümlülüğü............................................................................. 150

ççç. Sigorta Ettireni Aydınlatma Yükümlülüğü.................................................. 150

1. Acentelik Sözleşmesinde Yetkisiz Temsil ........................................................ 152
2. Sigorta ve Reasürans Brokerleri................................................................................ 152
3. Tanımı ve Hukuki Niteliği................................................................................... 152
4. Sigorta ve Reasürans Brokeri Olabilmenin Koşulları..................................... 153

aaa. Gerçek Kişi Brokerlerde Aranan Koşullar (m. 4)....................................... 153

bbb. Tüzel Kişi Brokerlik Faaliyetinde Bulunacak Tüzel Kişilerde
Aranan Koşullar....................................................................................................... 154

1. Sigorta Eksperleri......................................................................................................... 155
2. Denetimi............................................................................................................................ 157
3. Sigorta Ettiren ve Sigortalı (Insured, Assured / Insurant) ........................................... 159
4. Sigorta Menfaati (InsurableInterest).............................................................................. 159
5. Riziko (Risk)........................................................................................................................ 160
6. Sigorta Bedeli (AmountIssued)........................................................................................ 163
7. Prim (Premium)................................................................................................................... 163

III. Sigortacı ve Sigorta Ettirenin Sözleşmeden Doğan Borç ve Yükümlülükleri
ile Sigorta Sözleşmesinin Son Bulması.................................................................................... 163

1. Genel Olarak Borç ve Yükümlülük Kavramları........................................................... 163
2. Sigortacının Borç ve Yükümlülükleri............................................................................. 164

1.Borçları.............................................................................................................................. 164

1. Sigorta Poliçesi Tanzim Etme ve Verme Borcu..................................................... 164
2. Genel Olarak.......................................................................................................... 164
3. Poliçe Tanzim Etme ve Verme Yükümlülüğünün İfası................................. 165

aaa. İfa Zamanı....................................................................................................... 165

bbb. İfa Yeri.............................................................................................................. 166

1. Poliçe Tanzim Etme ve Verme Yükümlülüğünün
   İfa Edilmemesinin Sonuçları..................................................................................... 166

aaa. Poliçenin Tanzimi Borcu ile Rizikoyu Taşıma Borcu Arasındaki İlişki 166

bbb. Zararlardan Sorumluluk................................................................................ 167

ccc. Poliçenin Farklı Hükümler İçermesi............................................................. 168

1. Sigorta Himayesi (Riziko Taşıma) Borcu............................................................... 170
2. Genel Olarak.......................................................................................................... 170
3. Rizikoyu Taşıma Borcunun Süresi.................................................................... 171

aaa. Kural: Rizikoyu Taşıma Borcu Primin Ödenmesi İle Başlar.................. 171

bbb. Rizikoyu Taşıma Borcunun Primin Ödenmesi İle
Başlayacağı Kuralının İstisnaları......................................................................... 171

1. Sözleşme ile Aksi Yönde Anlaşma................................................................. 172
2. Karada ve Denizde Eşya Taşıma Sigortaları.............................................. 172

iii. Geçmişe Etkili Sigorta..................................................................................... 172

1. Rizikoyu Taşıma Borcunun Coğrafi Bakımdan Sınırlandırılması............. 174

çç. Rizikoyu Taşıma Borcunun Konu Bakımdan Sınırlandırılması................. 174

1. Rizikoyu Taşıma Borcunun Mahiyet İtibariyle Sınırlandırılması.............. 174
2. Sigorta Bedelini Ödeme Borcu.................................................................................. 177
3. Genel Olarak.......................................................................................................... 177
4. Sigorta Bedelini Ödeme Borcunun İfası........................................................... 178

aaa. Ödeme Zamanı............................................................................................... 178

bbb. Ödemenin Muhatabı...................................................................................... 180

ccc. Ödeme Şekli...................................................................................................... 180

ddd. Ödeme Miktarı................................................................................................ 181

1. Zarar Sigortalarında.......................................................................................... 181
2. ia) Zarar Miktarının Tespiti............................................................................ 181
3. ib) Tazminat Miktarının Tespiti.................................................................... 183
4. Meblağ Sigortalarında..................................................................................... 184
5. Sigorta Bedelini Ödeme Borcunun İfa Edilmemesinin Sonuçları................. 184

ç. Giderleri Karşılama Borcu.......................................................................................... 185

1. Diğer Borçları............................................................................................................... 185
2. Yükümlülükleri................................................................................................................ 186
3. Genel Olarak................................................................................................................. 186
4. Aydınlatma Yükümlülüğü......................................................................................... 186
5. Genel Olarak.......................................................................................................... 186
6. Aydınlatma Yükümlülüğünün İfası.................................................................. 187

aaa. Aydınlatma Yükümlülüğünün Muhatapları............................................. 187

bbb. Aydınlatma Yükümlülüğünün Şekli............................................................ 188

ccc. Aydınlatma Yükümlülüğünün Zamanı....................................................... 188

ççç. Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı..................................................... 188

1. Aydınlatma Yükümlülüğünün İfa Edilmemesinin Sonuçları....................... 189
2. Sigorta Ettirenin Borç ve Yükümlülükleri...................................................................... 191
3. Borcu – Prim Ödeme...................................................................................................... 191
4. Genel Olarak Prim Borçlusu...................................................................................... 191
5. Prim Miktarının Tespiti.............................................................................................. 194
6. Prim Borcunun İfası.................................................................................................... 196
7. Ödeme Şekli........................................................................................................... 196
8. Primin İfa (Ödeme) Yeri....................................................................................... 197
9. Ödeme Zamanı...................................................................................................... 198

ç. Prim Borcunun İfa Edilmemesinin Sonuçları......................................................... 199

1. Genel Olarak.......................................................................................................... 199
2. Sigorta Ettirenin Sigorta Himayesi Başlamadan Cayma İmkânı............... 199
3. Sigortacının Rizikoyu Taşıma Borcu Bakımından........................................ 200

çç. Sigorta Ettirenin Temerrüdü Bakımından........................................................ 200

1. Hayat Sigortaları Bakımından.......................................................................... 203

aaa. Prim Ödemeden Muaf Sigorta...................................................................... 203

bbb. İntihar................................................................................................................ 204

2. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri.................................................................................. 204
3. Beyan Yükümlülükleri............................................................................................... 204
4. Beyan Yükümlülüklerine İlişkin Ortak Esaslar............................................... 204
5. Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki (Sözleşme Öncesi) Beyan Yükümlüğü 205

aaa. Genel Olarak.................................................................................................... 205

bbb. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İfası....................................... 207

1. Beyan Edilmesi Gereken Hususlar................................................................. 207
2. Beyanın Şekli.................................................................................................... 208

iii. Beyanın Zamanı............................................................................................. 209

1. Beyan Yükümlülüğünü Yerine Getirecek Kişi........................................... 209

ccc. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İfa Edilmemesi..................... 209

1. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İhlali........................................ 209
2. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İfa Edilmemesinin
   Sonuçları................................................................................................................ 210

iia. Rizikonun Gerçekleşmesinden Önce...................................................... 210

iib. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra..................................................... 212

ddd. Hayat Sigortalarında Sigorta Ettirenin Sözleşmenin Kurulması
Sırasındaki Beyan Yükümlülüğü İhlali ve Yaptırımı....................................... 214

1. Sözleşmenin Devamı Sırasındaki Beyan Yükümlülüğü................................ 216

aaa. Genel Olarak.................................................................................................... 216

bbb. Zarar Sigortalarında Rizikoyu Ağırlaştırmama Yükümlülüğü............... 216

ccc. Zarar SigortalarındaAğırlaşan Rizikoyu Beyan Yükümlülüğü............... 218

ddd. Zarar SigortalarındaSözleşme Devam Ederken Beyan
Yükümlülüğünün İhlali ve Yaptırımı................................................................... 219

1. Hayat Sigortalarında Sözleşmenin Devam Sırasındaki Beyan
   Yükümlülüğünün İhlali ve Yaptırımı...................................................................... 222
2. Zarar SigortalarındaÇifte Sigortayı Beyan Yükümlülüğü............................. 222
3. Sigorta Konusu Menfaatin Devrini Beyan Yükümlüğü.................................. 223
4. Rizikonun Gerçekleşmesi Sonrasındaki Beyan Yükümlülüğü...................... 223

aaa. Rizikonun Gerçekleştiğini Beyan Yükümlülüğünün Amacı................... 223

bbb. Rizikonun Gerçekleştiğini Beyan Yükümlülüğünün İfası....................... 224

ccc. Zarar SigortalarındaRizikonun Gerçekleştiğini Beyan
Yükümlülüğünün İhlali ve Yaptırımı................................................................... 226

1. Koruma ve Tedbir Alma Yükümlülüğü................................................................... 227
2. Genel Olarak.......................................................................................................... 227
3. Koruma Önlemleri Alma Yükümlülüğünün İfası........................................... 228
4. Sigorta Ettirenin Koruma Önlemlerinden Kaynaklanan
   Masrafları Talep Hakkı............................................................................................. 229

çç. Koruma Önlemleri Alma Yükümlülüğünün İhlali ve Yaptırımı................... 230

1. Bilgi Verme ve Araştırma Yapılmasına İzin Verme Yükümlülüğü,
   İhlali ve Yaptırımı........................................................................................................... 231

ç. Zarar Gören Mal ve Zararın Gerçekleştiği Yerde
Değişiklik Yapmama Yükümlülüğü, İhlali ve Yaptırımı......................................... 232

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sigorta Sözleşmesinin Son Bulması ve Zamanaşımı

• 6. Genel Olarak............................................................................................................................ 234
• 7. Türk Ticaret Kanunu'nda Öngörülen Özel Sona Erme Sebepleri................................... 235

1. Kısmi Zarar Meydana Gelmesi............................................................................................. 235
2. Sigorta Menfaatinin Ortadan Kalkması veya El Değiştirmesi...................................... 235
3. Sigorta Menfaatini Ortadan Kalkması.......................................................................... 235
4. Sigorta Menfaatinin El Değiştirmesi............................................................................... 236

III. Taraflardan Birinin Fesih Hakkını Kullanması............................................................. 236

1. Olağanüstü Durumlarda Sözleşmenin Feshi................................................................. 237
2. Primin Tek Taraflı Arttırılmasında Sözleşmenin Feshi............................................... 237
3. Bölümsel (Kısmi) Fesih ve Cayma................................................................................. 238

Ç. Sigorta Ettirenin Dönme Hakkı....................................................................................... 238

1. Sigorta Ettirenin Yükümlülüklerini İhlal Etmesi............................................................. 238
2. Acze Düşme............................................................................................................................ 239
3. Genel Olarak....................................................................................................................... 239
4. Aciz Nedeniyle Sigorta Sözleşmenin Sona Ermesinin Şartları................................... 240
5. Borçlunun Acze Düşmesi............................................................................................... 240
6. Alacaklı Tarafından Teminat Talebinde Bulunulması........................................... 241
7. Sigortacının Konkordato İlan Etmesi......................................................................... 241
8. Aciz Nedeniyle Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesinin Sonuçları............................ 242
9. Sigortacının İflası................................................................................................................. 242

• 8. Sigorta Sözleşmelerinden Kaynaklanan Taleplerde Zamanaşımı................................ 243

1. Genel Olarak............................................................................................................................. 243
2. Sorumluluk Sigortası Dışındaki Sigorta Sözleşmelerinde Zamanaşımı...................... 244

III. Sorumluluk Sigortalarına İlişkin Sigorta Sözleşmelerinde Zamanaşımı................... 245

1. Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortaları İçin KTK. Tarafından
   Öngörülen Zamanaşımı............................................................................................................. 245

BEŞİNCİ BÖLÜM

Sigortacılıkta Tahkim

• 9. Uyuşmazlık (İhtilaf) Çözüm Yöntemleri............................................................................. 248

1. Genel Olarak Devlet Mahkemeleri....................................................................................... 248
2. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri....................................................................... 248
3. Genel Olarak....................................................................................................................... 248
4. Türleri................................................................................................................................... 249
5. Arabuluculuk................................................................................................................... 249
6. Uzlaşma............................................................................................................................ 251
7. Tahkim.............................................................................................................................. 251
8. Genel Olarak............................................................................................................... 251
9. Tahkim Türleri............................................................................................................ 252
10. Yabancı Tahkim.................................................................................................. 252
11. Milletlerarası Tahkim (Dış Tahkim)................................................................. 253
12. İç Tahkim............................................................................................................... 253

aaa. Genel olarak..................................................................................................... 253

bbb. Mecburi Tahkim (Zorunlu Tahkim)............................................................ 254

ccc. İhtiyari (İsteğe Bağlı) Tahkim....................................................................... 254

• 10. Genel Olarak........................................................................................................................... 255
• 11. Sigortacılıkta Tahkim Usulünün Oluşumu ve İşleyişi..................................................... 255

1. Sigorta Tahkim Komisyonu.................................................................................................. 255
2. Genel Olarak....................................................................................................................... 255
3. Sigorta Tahkim Komisyonunun Oluşumu..................................................................... 256
4. Tahkim Komisyonunun Görevleri.................................................................................. 256

Ç. Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Şartları.......................................................... 256

1. Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Şekli.............................................................. 258
2. Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Ücretleri........................................................ 258
3. Tahkim Görevlileri.............................................................................................................. 259
4. Genel Olarak.................................................................................................................... 259
5. Sigorta Raportörü ve Başvurunun Rapotör Tarafından İncelenmesi.................. 259
6. Sigorta Hakemi Safhası....................................................................................................... 260
7. Genel Olarak....................................................................................................................... 260
8. Sigorta Hakeminin Nitelikleri (Hakemlerde Aranan Şartlar)..................................... 261
9. Hakem Yargılaması Usulü Hukuku .............................................................................. 261
10. Sigorta Uyuşmazlık Hakeminin Görevlendirilmesi................................................... 261
11. Uyuşmazlık Hakeminin Uyuşmazlığı Sonuçlandırma (Karar Verme) Süresi..... 262
12. Sigorta İtiraz Hakem Heyeti Görevlensirilmesi......................................................... 263
13. İtiraz Hakem Heyetine Başvuru............................................................................. 263
14. Kararların Taraflara Tebliği ve Saklanması.............................................................. 264

Ç. Hakem Yargılamasında Yargılamaya Hakim Ortak İlkeler .................................... 264

1. Hakemin Tarafsızlığı ve Görevden Yasaklanması (Tarafsızlık ilkesi)................ 264

2.Hakemin Reddi Sebepleri............................................................................................... 264

3.Hakemin Çekilme Sebepleri........................................................................................... 265

1. Temyiz Yolu ....................................................................................................................... 265
2. Genel Olarak.................................................................................................................... 265
3. Temyiz Yolu ve Temyiz Edilemeyen Kararlar.......................................................... 266
4. Sigorta Tahkim Sisteminde Vekâlet Ücreti ve Yargılama Giderleri.......................... 267
5. Genel Olarak Sigorta Tahkimde Vekâlet Ücreti Tartışmaları ve Görüşümüz..... 267
6. Genel Olarak Sigorta Tahkimde Vekâlet Ücreti Tartışmaları............................ 267
7. Görüşümüz.................................................................................................................. 274
8. Tarafların Sulh Olmaları Halinde Yargılama Giderleri ve Vekâlet Ücreti............ 277
9. Feragat ve Kabul Halinde Yargılama Giderleri ve Vekâlet Ücreti......................... 277

Yararlanılan Kaynaklar............................................................................................ 278

EK: 1 SİGORTA HUKUKU PRATİK ÇALIŞMA ÖRNEKLERİ...................................... 287

ek: 2 sigorta hukuku........................................................................................................ 317

EK: 3 Sigorta Terimleri Sözlüğü............................................................................ 351