İçindekiler

Önsöz. 5

İkinci Baskıya Önsöz. 7

İçindekiler. 8

Kısaltmalar. 17

Birinci Bölüm SOSYAL DÜZEN, SOSYAL DÜZEN KURALLARI ve HUKUK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 20

• 1. SOSYAL DÜZEN KURALLARI ve HUKUK KAVRAMI 20

1. Sosyal Düzen Kurallarına Genel Bakış. 20
2. Sosyal Düzeni Sağlamaya Yönelen Diğer Kurallar ve Hukuk Kuralları 21
3. Sosyal Düzeni Sağlamaya Yönelen Diğer Kurallar. 21
4. Din Kuralları 21
5. Ahlak Kuralları 23
6. Görgü Kuralları 26
7. Örf ve Âdet Kuralları 27
8. Hukuk Kuralları 28
9. Hukukun Tanımı 28
10. Hukuk Kuralları ile Diğer Sosyal Düzen Kuralları Arasındaki Temel
    Fark: Yaptırıma Bağlanmış Olma. 29
11. Hukuk Kurallarının Temel Amaçları 30
12. Sosyal Düzeni Sağlamak. 30
13. Güvenlik ve Barış Sağlama. 31
14. Özgürlükleri Sağlamak. 31
15. Adaleti Sağlamak. 32
16. Genel Olarak. 32
17. Denkleştirici Adalet (Eşitlik) 33
18. Dağıtıcı (Paylaştırıcı) Adalet 34
19. Hakkaniyet 35
20. Sosyal Adalet 36
21. Hukukun Çeşitli Anlamları 37
22. Mevzû Hukuk. 37
23. Pozitif Hukuk. 37
24. Doğal Hukuk (İdeal Hukuk) 38
25. Tarihi Hukuk. 39
26. Objektif Hukuk-Subjektif Hukuk. 39

1. Başlıca Hukuk Sistemleri 40
2. Kara Avrupası Hukuk Sistemi (Roma-Germen Hukuk Sistemi) 40
3. Anglo-Sakson Hukuk Sistemi 42
4. İslam Hukuku Sistemi 43
5. Sosyalist Hukuk Sistemi 44
6. Uzak Doğu Hukuk Sistemi 45
7. Hukukun Sınıflandırılması 45
8. Genel Olarak. 45
9. Özel Hukukun Alt Dalları 46
10. Medeni Hukuk. 46
11. Borçlar Hukuku. 47
12. Ticaret Hukuku. 47
13. Devletler Özel Hukuku. 48
14. Kamu Hukukunun Alt Dalları 48
15. Anayasa Hukuku. 49
16. İdare Hukuku. 49
17. Ceza Hukuku. 50
18. Yargılama Hukukları 50
19. Genel Kamu Hukuku. 51
20. Devletler Genel Hukuku (Uluslararası Hukuk) 51
21. Vergi Hukuku. 52
22. İnsan Hakları Hukuku. 53
23. Karma Hukuk Dalları 55
24. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku. 55
25. Fikri Mülkiyet Hukuku. 55
26. Sınai Mülkiyet Hukuku. 56
27. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. 57
28. İş Hukuku. 57
29. Sosyal Güvenlik Hukuku. 58
30. Rekabet Hukuku. 58
31. Tüketici Hukuku. 60
32. Çevre Hukuku. 60
33. Bilişim Hukuku. 61
34. Bankacılık Hukuku. 62
35. Sermaye Piyasası Hukuku. 63

• 2. MEDENİ HUKUK KAVRAMI 64

1. Medeni Hukukun Anlamı 64
2. Medeni Hukukun Temel Kapsamı 64
3. Genel Olarak. 64
4. Türk Medeni Kanunu'nun Başlangıç Bölümü. 64
5. Medeni Hukukun Alt Dalları 65
6. Kişiler Hukuku. 65
7. Aile Hukuku. 65
8. Miras Hukuku. 65
9. Eşya Hukuku. 66

İkinci Bölüm MEDENİ HUKUKUN KAYNAKLARI ve HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI 67

• 3. MEDENİ HUKUKUN KAYNAKLARI 67

1. Genel Olarak. 67
2. Hukukun Yürürlük Kaynakları (Asıl Kaynaklar) 69
3. Hukukun Şekli Kaynakları (Yazılı Kaynaklar) 69
4. Anayasa. 69
5. Aynı Sırada Olan Yazılı Kaynaklar. 69
6. Kanun. 69
7. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 71
8. Kanun Hükmünde Kararname. 73
9. TBMM. İçtüzüğü. 73
10. İçtihadı Birleştirme Kararları 73
11. Uluslararası Sözleşmeler. 74
12. Tüzükler. 75
13. Yönetmelikler. 76
14. Yönetmelik Statüsündeki Genel Düzenleyici İşlemler. 78
15. Yazılı Olmayan Kaynaklar (Örf ve Âdet Hukuku) 78
16. Kavram.. 78
17. Örf ve Âdet Hukukunun Doğması İçin Gereken Şartlar. 81
18. Sürekli Uygulanma (Maddi Unsur) 81
19. Genel İnanış (Manevi Unsur) 81
20. Devlet Desteği (Hukuki Unsur) 82
21. Örf ve Adet Hukukunun Türleri 84
22. Örf ve Adet Hukukunun İşlevi 85
23. Hâkim Tarafından Yaratılan Hukuk. 86

III. Hukukun İkincil Kaynakları (Yardımcı Kaynaklar) 87

1. Genel Olarak. 87
2. Mahkeme Kararları 88
3. Bilimsel Görüşler (Öğreti-Doktrin) 88

• 4. NİTELİKLERİ BAKIMINDAN MEDENİ HUKUK KURALLARI 90

1. Emredici Hukuk Kuralları 90
2. Yedek Hukuk Kuralları 92
3. Genel Olarak. 92
4. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları 93
5. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 94

III. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 96

• 5. HUKUK KURALLARININ YER VE ZAMAN İTİBARIYLA UYGULANABİLİR
  OLMASI 97

1. Yer İtibarıyla Uygulanabilir Olma. 97
2. Zaman İtibarıyla Uygulanabilir Olma. 98
3. Kanunların Yürürlüğe Girmesi 98
4. Kanunların Yürürlükten Kalkması 100
5. Açık Kaldırma. 100
6. Örtülü Kaldırma. 100

• 6. HUKUK KURALLARININ ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI VE
  KANUN BOŞLUĞU.. 103

I.Hukuk Kurallarının Anlam Bakımından Uygulanması (Hukuk Kurallarının
Yorumu) 103

1. Genel Olarak Yorum Kavramı 103
2. Yapılış Şekli Bakımından Yorum Çeşitleri 105
3. Sözel (Lafzî) Yorum.. 105
4. Amaca Göre Yorum (Gai Yorum) 106
5. Yorumda Başvurulacak Mantık Araçları 109
6. Örnekseme (Kıyas, Argumentum a Simili, Analoji) 109
7. Evleviyet (Hayli Hayli, Argumentum a Fortiori) 110
8. Zıt Anlamdan Sonuç Çıkarma (Mefhum-u Muhalif, Argumentum a
   Contrario) 110
9. Hüküm İçi Boşluk (Kural İçi Boşluk)ve Hâkimin Takdir Yetkisi 111
10. Kanunda Uygulanabilir Bir Hükmün Bulunmaması: Kanun Boşluğu. 114
11. Kavram.. 114
12. Kanun Boşluklarının Çeşitleri 116
13. Bilinçli Boşluk-Bilinçsiz Boşluk. 116
14. Açık Boşluklar-Örtülü Boşluklar. 117
15. Gerçek Boşluklar-Gerçek Olmayan Boşluklar. 119

III. Boşluk Olarak Nitelendirilmeyen Durumlar. 120

1. Hukuk Dışı Alan. 120
2. Bilinçli Susma. 120
3. Hukuk Boşluğu: Hâkimin Hukuk Yaratması 120
4. Genel Olarak. 120
5. Hâkimin Hukuk Yaratmasının Koşulları 122
6. Hâkimin Hukuk Yaratmasında İzlenecek Yöntem.. 122
7. Hâkimin Hukuk Yaratırken Yararlanacağı Araçlar. 123
8. Hâkim Tarafından Yaratılan Hukukun İşlevi 124

Üçüncü Bölüm HAK KAVRAMI HAKKIN ÇEŞİTLERİ VE HAKLARIN KAZANILIP KAYBEDİLMESİ 126

• 7. HAK KAVRAMI VE HAK SAHİPLİĞİ 126
• 8. HAKKIN ÇEŞİTLERİ 127

1. Özel Hukuk Hakları 127
2. Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunup Bulunmamasına Göre Haklar. 128
3. Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunan Haklar (Malvarlığı Hakları) 128
4. Alacak Hakları (Borç İlişkisinden Doğan Haklar) 128
5. Aynî (Eşyaya İlişkin) Haklar. 129
6. Mülkiyet Hakkı 129

aaa. Genel Olarak. 129

bbb. Bireysel (Tek) Mülkiyet 130

ccc. Birlikte Mülkiyet 130

aaaa. Paylı (Müşterek) Mülkiyet 130

bbbb. Elbirliği (İştirak Hâlinde) Mülkiyet 132

1. Sınırlı Aynî Haklar. 133

aaa. İrtifak Hakları 133

aaaa. Eşyaya Bağlı İrtifaklar. 134

bbbb. Kişiyle Kaim (Kişiye Bağlı) İrtifaklar. 135

bbb. Rehin Hakları 136

aaaa. Taşınır Rehni 137

aaaaa. Taşınır Rehninde Kural: Teslime bağlı Taşınır Rehni 137

bbbbb. İstisnalar: Hayvan Rehni, Ticari Taşınır Rehni ve Taşıt
Rehni 138

ccccc. Hapis Hakkı 140

bbbb. Taşınmaz Rehni 141

ccc. Taşınmaz Yükü. 142

1. Maddi Değeri Olan Yenilik Doğuran Haklar. 143
2. Mâli Yönü ile Fikri Haklar. 143
3. Değeri Para ile Ölçülemeyen Haklar (Şahısvarlığı/Kişilik Hakları) 144
4. İleri Sürülebileceği Çevre Bakımından Haklar: Mutlak (Kesin, Salt)
   Haklar-Nisbî (Göreceli) Haklar. 146
5. Mutlak Haklar. 146
6. Nisbî Haklar (Şahsî/Kişisel Haklar) 147
7. Alelade (Sıradan) Nisbî Haklar. 148
8. Etkisi Kuvvetlendirilmiş Nisbî Haklar. 148
9. Kullanılmasının Etkisi Bakımından Haklar. 151
10. Alelade (Sade) Haklar. 151
11. Yenilik Doğuran Haklar. 152
12. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar. 152
13. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar. 156
14. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar. 158
15. Yenilik Doğuran Hakların Ortak Özellikleri 158
16. Şarta Bağlanamama. 158
17. Hak Düşürücü Süreye Bağlı Olma. 159
18. Kullanılmakla Sona Erme. 160
19. Geri Dönülememe. 160
20. Devredilebilip - Devredilememesine Göre Haklar. 161
21. Devredilebilen Haklar (Kişiye Bağlı Olmayan Haklar) 161
22. Devredilemeyen Haklar: Kişiye Bağlı Haklar. 161
23. Kullanabilecek Kişiler Bakımından Haklar. 162
24. Bağımsız Haklar-Bağlı Haklar. 164
25. Bağımsız Haklar. 164
26. Bağlı Haklar. 164
27. Kamu Hukuku Hakları 166
28. Genel Olarak. 166
29. Kamu Haklarının Sınırlandırılması 167
30. Kamu Haklarının Korunması 168

• 9. HUKUKİ OLAY, HUKUKİ FİİL, HUKUKİ İŞLEM.. 168

1. Hukuki Fiil 169
2. Genel Olarak. 169
3. Hukuka Uygun Fiiller. 170
4. Hukuka Aykırı Fiiller. 172

III. Hukuki İşlem.. 173

1. Tanımı ve Unsurları 173
2. Hukuki İşlemin Çeşitleri 175
3. Gerekli İrade Açıklaması Adedi Bakımından Hukuki İşlemler. 175
4. Tek Taraflı Hukuki İşlemler. 175
5. Çok Taraflı Hukuki İşlemler. 176
6. İki Taraflı Hukuki İşlemler (Sözleşmeler) 176
7. Diğer Çok Taraflı Hukuki İşlemler. 178

aaa. Genel Olarak. 178

bbb. Kararlar. 178

ccc. Ortak İrade Açıklaması ile Gerçekleştirilen Hukuki İşlemler. 179

2. Malvarlığına Etkisi Bakımından Hukuki İşlemler. 180
3. Borçlandırıcı İşlemler (Taahhüt İşlemleri-İltizamî Muameleler) 180
4. Tasarruf İşlemleri (Harcama İşlemleri) 181
5. Etkilerini Doğurdukları An Açısından İşlemler: Sağlararası İşlemler-Ölüme
   Bağlı Tasarruflar. 184
6. Hukuki İşlemlerin Hükümsüzlüğü (Hukuki İşlemlerin Geçersizlik
   Halleri) 184
7. Yokluk (Keenlemyekün) 185
8. Kesin Hükümsüzlük (Mutlak Butlan) 187
9. Genel Olarak. 187
10. Tam Kesin Hükümsüzlük Halleri (Tam Mutlak Butlan) ve Buna
    Bağlanan Hukuki Sonuçlar. 188
11. Tam Kesin Hükümsüzlük Halleri 188
12. Kesin Hükümsüzlüğe Bağlanan Hukuki Sonuçlar. 191

aaa. Genel Olarak. 191

bbb. Çevirme-Tahvil (Conversion) 194

1. Kısmi Kesin Hükümsüzlük (Kısmi Mutlak Butlan) 195
2. İptal Edilebilirlik Halleri (Nispi Butlan) 197
3. Genel Olarak. 197
4. Düzelebilir Hükümsüzlük Halleri 198
5. Yanılma (Hata) 198
6. Aldatma (Hile) 201
7. Korkutma (İkrah) 202
8. Düzelebilir Hükümsüzlük Hallerine İlişkin Ortak Hüküm
   (Hak Düşümü Süresi) 203
9. Bozulabilir Geçerlilik Hali (Aşırı Yararlanma, Gabin) 203
10. Noksanlık (Eksiklik, Askıda Hükümsüzlük, Muallakta İşlem) 205
11. Nisbî (Sınırlı) Etkisizlik. 207
12. Hakların Kazanılış Tarzı 208
13. Aslen Kazanım (İktisap) 209
14. Devren Kazanım.. 209
15. Tesisen Kazanım (Kurma Yoluyla Kazanım) 210
16. Hakların Kaybediliş Biçimleri 211
17. Zamanın Geçmesine Bağlanan Hukuki Sonuçlar. 212

Dördüncü Bölüm HAKLARIN KAZANILMASINDA İYİNİYET VE KULLANILMASINDA DÜRÜSTLÜK KURALI 219

• 10. HAKLARIN KAZANILMASINDA İYİNİYET. 219

1. İyiniyet Kavramı ve Tanımı 219
2. İyiniyetin Aranacağı Kişi ve An. 221
3. İyiniyetin Aranacağı Kişi 221
4. Temsil Durumunda. 222
5. Tüzel Kişilerde. 222
6. Tüzel Kişiliği Bulunmayan Kişi Topluluklarında. 223
7. İyiniyetin Aranacağı An. 223

III. İyiniyetin İşlevi 225

1. Aynî Hakların Kazanılmasındaki İşlevi 225
2. Taşınır Mülkiyetinin Kazanılmasındaki İşlevi 225
3. Genel Olarak. 225
4. Sahibinin Elinden Rızası İle Çıkan Taşınırlar Yönünden. 226
5. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Taşınırlar Yönünden. 227
6. Her Türlü Taşınır İçin Geçerli Olan İşlevler. 228
7. Açık Artırma, Pazar ve Benzeri Satılan Eşyalar Yönünden. 229
8. Para ve Hâmiline Yazılı Senetler Yönünden. 229
9. İyiniyetin Taşınır Mülkiyetinin Kazanılmasına İlişkin Etkisinin
   Örneklendirilmesi 230
10. İyiniyetin Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılmasındaki Etkisi
    (Tapu Sicilindeki Kayda Güven) 233
11. İyiniyetin Aile Hukukunda İşlevi 236
12. İyiniyetin Borçlar Hukukundaki İşlevi 236
13. İyiniyetin Miras Hukukunda İşlevi 237
14. İyiniyetin İspatı 238

• 11. BORÇLARIN İFASINDA VE HAKLARIN KULLANILMASINDA DÜRÜSTLÜK
  KURALI 240

1. Dürüstlük Kuralının Anlamı 240
2. I Dürüstlük Kuralının Özellikleri ve İşlevleri 240
3. Hakların Kullanılmasında ve Borçların İfasında. 243
4. Hukuki İşlemlerin Özellikle Sözleşmelerin Yorumunda ve
   Tamamlanmasında. 244

III. Dürüstlük Kuralına Uymamanın Sonuçları 246

1. Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramı 246
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Unsurları 247
3. Bir Hakkın Varlığı 248
4. Hakkın Açıkça Dürüstlük Kuralına Aykırı Biçimde Kullanılması 248
5. Hakkın Kötüye Kullanılmasından Başkasının Zarar Görmesi veya Zarar
   Görme Tehlikesi ile Karşı Karşıya Kalması 249
6. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Önemli Bazı Görünümleri 250
7. Hakkın Kullanımında Meşru Bir Menfaatin Bulunmaması 250
8. Hakkın Kullanılmasının Sağlayacağı Menfaat ile Başkasına Verilecek
   Zarar Arasında Aşırı Orantısızlık Bulunması 251
9. Uyandırılan Güvene Aykırı Davranma / Çelişkili Tutum.. 252
10. Şekil Eksikliğinin Caiz Olmayan Biçimde İleri Sürülmesi 253
11. Kendi Ahlaka Aykırı Hareketine Dayanmak. 255
12. Hakkın Kötüye Kullanımının Sonuçları 255

Beşinci Bölüm HAKLARIN KORUNMASI 257

• 12. HAKLARIN KORUNMASI 257

1. Genel Olarak. 257
2. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Hâller (Hukuka Uygunluk Nedenleri) 257
3. Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma. 258
4. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 259
5. Zorunluluk (Iztırar) Hâli 262
6. Özel Hukuktan Doğan Bir Yetkinin Kullanılması 263
7. Zarar Görenin Rızası 264
8. Üstün Nitelikte Özel Yarar. 265
9. Üstün Nitelikte Kamusal Yarar. 265

III. Hakların Dava Yolu ile Korunması 266

1. Genel Olarak. 266
2. Talep. 267
3. Dava. 268
4. Dava Çeşitleri 268
5. Eda Davaları 268
6. Tespit Davaları 269
7. Yenilik Doğuran Davalar (İnşâi Davalar) 270
8. Davaya Karşı Savunma Yolları 272
9. Genel Olarak. 272
10. İtirazlar. 274
11. Def'iler. 274
12. Hakların Elde Edilmesinde İspat Yükü. 277