660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile finansal raporlama ve bağımsız denetim alanında düzenleyici ve denetleyici kuruluş olarak kurulan Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Ülkemizde bağımsız denetim faaliyetlerinin düzenlenmesi konusunda tek yetkili otoritedir. Kurum kendisine verilen bu görev çerçevesinde bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler nezdinde kalite güvence sistemi incelemeleri yaparak gözetim fonksiyonunu icra etmekte, bu kapsamda her yıl yaptığı inceleme sonuçları hakkında hazırladığı raporu ise bilgilendirme amacıyla kamuoyu ile paylaşmaktadır.
Kurum tarafından hazırlanan raporlarda, öncelikli olarak seçilmiş dosya incelemeleri hakkında genel bir açıklama yapılmakta, sonraki bölümlerde ise yapılan dosya incelemeleri sonucunda yaygın olarak tespit edilen eksiklikler ve söz konusu eksikliklere ilişkin değerlendirmelere yer verilmektedir.
Çalışmanın temel amacı denetim kuruluşları tarafından düzenlenen denetim raporlarının, bağımsız denetim standartlarına ve ilgili mevzuat hükümlerine uygunluğunun kontrolü amacıyla KGK tarafından 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 ve 2023 yıllarında gerçekleştirilen dosya incelemelerinde yaygın olarak tespit edilen eksikliklerin bir daha tekrarlanmaması için denetçilerin dikkat etmesi gereken konular hakkında açıklamalarda bulunmaktır.
Bu kapsamda öncelikli olarak yapılan dosya incelemelerinde yaygın olarak tespit edilen eksikliklerin bağımsız denetim standartlarının hangi hükümlerine uyulmadığından kaynaklandığı analiz edilerek belirlenmiştir. Bir sonraki aşamada bu bulgular ve eksikliklerin giderilmesine yönelik olarak bağımsız denetçinin denetim standartlarının kendisine yüklediği görev ve sorumlulukların neler olduğu araştırılmış, son aşamada ise standartların denetçiye yüklediği görev ve sorumlulukların yerine getirilmesi için denetçi tarafından hangi tür çalışmaların yapılması gerektiği hakkında açıklamalarda bulunularak, bu çalışmaları belgelendirecek çalışma kağıdı örneklerine yer verilmiştir.
Çalışmada, KGK tarafından yayımlanan Bağımsız Denetim Standartları, Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS), Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİFRS), Türkiye Muhasebe Standartlarına İlişkin Sunum ve Diğer Açıklayıcı Materyallerden, BOBİ FRS uygulama modüllerinden, Sami Karacan, Rahmi Uygun, “Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Uluslararası Denetim Standartları İle Uyumlu Denetim ve Raporlama” kitabının 1, 2 ve 3. baskılarından, hile denetimi ve iç kontrol sistemiyle ilgili olarak çeşitli kamu kuruluşları ve mali müşavirler odalarında vermiş olduğumuz seminer slaytlarından, KOBİ TFRS eğitim materyallerinden, TÜRMOB Bağımsız Denetim Eğitimi Ders Notları ve Uygulama Dosyasından, KGK geçiş dönemi eğitimleri kapsamında çeşitli üniversitelerde meslek mensuplarına bağımsız denetim belgesi verilmesi eğitiminde vermiş olduğumuz denetim derslerinin eğitim materyallerinden geniş oranda faydalanılmıştır.
Çalışma, daha çok, meslek mensuplarına ve uygulayıcılara bağımsız denetim çalışmalarında faydalanabilecekleri yardımcı bir başvuru kaynağı olarak hazırlanmakla birlikte özellikle lisansüstü öğretim öğrencilerine de faydalı olacak bilgiler içermektedir. Çalışma yazıya geçirilirken, yararlanılan temel kaynaklar ön sözde belirtilmiş, çalışmanın sonunda da ayrıca listelenmesiyle yetinilmiştir. Ön sözde belirtilen temel kaynaklar dışındaki çalışmalardan alıntı yapılan şekil, tablo, grafik ve açıklamalara ise hem dipnotlarda yer verilmiş hem de bu eserler kaynakçada ayrıca gösterilmiştir.
Denetime tabi tutulan her bir işletmenin ölçek büyüklüğü, faaliyette bulunduğu sektör, piyasa ve kendi özel koşulları birbirinden farklı olabileceğinden, uygulanan ve önerilen denetim prosedürlerinin kapsamı da işletmeden işletmeye farklılık gösterebilecektir. Dolayısıyla çalışma içinde verilen çalışma kağıdı örnekleri ile denetim prosedürleri ve diğer bilgi ve belgelerin gerçek denetim çalışmalarında değişikliğe uğramasının kaçınılmaz olabileceği göz önünde bulundurularak çalışmanın bu sınırlamalar göz önünde bulundurularak incelenmesi yerinde olacaktır.
Çalışma, konuların okuyucuya daha kolay aktarılabilmesi amacıyla uzun düz metinler şeklinde değil, tablo, şekil, grafik ve renkli görsellerle zenginleştirilmiş kısa açıklamalar ve metinler içeren slaytlar şeklinde hazırlanmıştır.
Üç bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümü «Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve» konusuna ayrılmış ve bu konuda bilgiler verilmiştir.
Çalışmanın ikinci bölümünde «Dünya Genelinde Kullanılan Denetim Standartları» konu edilmiş ve açıklamalarda bulunulmuştur.
Çalışmanın üçüncü ve son bölümü ise çalışmanın temel konusu olan, «KGK Denetim Dosyası İncelemelerinde Yaygın Olarak Tespit Edilen Eksikliklerin Giderilmesine Yönelik Olarak Denetçiler Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar» konusuna ayrılmıştır.
Üçüncü bölümün birinci kısmında, KGK'nun 2016-2023 yılları arasında bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler nezdinde gerçekleştirdiği seçilmiş dosya incelemelerinde yaygın olarak karşılaştığı önemli bulgular ve söz konusu bulgulara ilişkin yaptığı değerlendirmeler analiz edilerek 20 bulgu üzerinde eleştiri konusu yapılarak belirlenen toplam 118 eksiklik konu edilmiştir.
Üçüncü bölümün ikinci kısmında, yapılan dosya incelemelerinde muhasebe standartları bulguları içinde yaygın olarak tespit edilip eleştirisi konusu yapılan eksikliklerin bir daha tekrarlanmaması için denetçiler tarafından yapılması gereken çalışmalar ve uygulanması gereken ilave denetim prosedürleri hakkında açıklamalarda bulunulup, önerilen çalışma kağıdı örneklerine yer verilmiştir. Bu kısımda ayrıca incelemelerde en çok tespit edilen muhasebe standartları bulguları arasında yer almamakla birlikte 2021 yılı inceleme raporunda incelenen denetim dosyalarında tespit edilen ve dikkate değer olduğu değerlendirilen kıdem tazminatı hesaplamalarında aktüeryal hesapların yapılmaması konusu işlenerek, kıdem tazminatı hesaplamalarına yönelik aktüeryal hesaplamalar, kullanılan varsayım ve hesaplamaların doğruluğu ile işletme açısından geçerliliğine yönelik çalışmalarda tespit edilen eksikliklerin giderilmesine yönelik açıklamalarda bulunularak örnek bir uygulamaya yer verilmiştir.
Üçüncü bölümün üçüncü kısmında ise, yapılan dosya incelemelerinde yaygın olarak karşılaşılan denetim standartları bulgularında tespit edilip eleştiri konusu yapılan eksiklikler ayrıntılı olarak incelenmiştir.
Sonuç olarak çalışmanın bütününde denetim sürecinin tüm aşamalarında, denetçilerin bağımsız denetim standartlarının rehberliğinden azami düzeyde faydalanmalarının eksikleri önlemede yararlı olacağı vurgulanarak, bağımsız denetim standartlarındaki okur yazarlığın finansal raporlama standartlarındaki okur yazarlık seviyesine çıkartılmasına katkı sağlanması hedeflenmiştir. Çalışmadaki tüm hata, eksik ve yetersizliklerin tarafımıza ait olduğunu belirtir, çalışmanın, meslek mensuplarına, uygulayıcılara ve öğrencilerimize yararlı bir kaynak olmasını dileriz.
30 Ağustos 2025, KOCAELİ
Prof.Dr. Sami KARACAN
Kocaeli Üniversitesi
İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü
Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı öğretim Üyesi
Rahmi UYGUN
YMM/Bağımsız Denetçi
660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile finansal raporlama ve bağımsız denetim alanında düzenleyici ve denetleyici kuruluş olarak kurulan Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Ülkemizde bağımsız denetim faaliyetlerinin düzenlenmesi konusunda tek yetkili otoritedir. Kurum kendisine verilen bu görev çerçevesinde bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler nezdinde kalite güvence sistemi incelemeleri yaparak gözetim fonksiyonunu icra etmekte, bu kapsamda her yıl yaptığı inceleme sonuçları hakkında hazırladığı raporu ise bilgilendirme amacıyla kamuoyu ile paylaşmaktadır.
Kurum tarafından hazırlanan raporlarda, öncelikli olarak seçilmiş dosya incelemeleri hakkında genel bir açıklama yapılmakta, sonraki bölümlerde ise yapılan dosya incelemeleri sonucunda yaygın olarak tespit edilen eksiklikler ve söz konusu eksikliklere ilişkin değerlendirmelere yer verilmektedir.
Çalışmanın temel amacı denetim kuruluşları tarafından düzenlenen denetim raporlarının, bağımsız denetim standartlarına ve ilgili mevzuat hükümlerine uygunluğunun kontrolü amacıyla KGK tarafından 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 ve 2023 yıllarında gerçekleştirilen dosya incelemelerinde yaygın olarak tespit edilen eksikliklerin bir daha tekrarlanmaması için denetçilerin dikkat etmesi gereken konular hakkında açıklamalarda bulunmaktır.
Bu kapsamda öncelikli olarak yapılan dosya incelemelerinde yaygın olarak tespit edilen eksikliklerin bağımsız denetim standartlarının hangi hükümlerine uyulmadığından kaynaklandığı analiz edilerek belirlenmiştir. Bir sonraki aşamada bu bulgular ve eksikliklerin giderilmesine yönelik olarak bağımsız denetçinin denetim standartlarının kendisine yüklediği görev ve sorumlulukların neler olduğu araştırılmış, son aşamada ise standartların denetçiye yüklediği görev ve sorumlulukların yerine getirilmesi için denetçi tarafından hangi tür çalışmaların yapılması gerektiği hakkında açıklamalarda bulunularak, bu çalışmaları belgelendirecek çalışma kağıdı örneklerine yer verilmiştir.
Çalışmada, KGK tarafından yayımlanan Bağımsız Denetim Standartları, Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS), Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİFRS), Türkiye Muhasebe Standartlarına İlişkin Sunum ve Diğer Açıklayıcı Materyallerden, BOBİ FRS uygulama modüllerinden, Sami Karacan, Rahmi Uygun, “Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Uluslararası Denetim Standartları İle Uyumlu Denetim ve Raporlama” kitabının 1, 2 ve 3. baskılarından, hile denetimi ve iç kontrol sistemiyle ilgili olarak çeşitli kamu kuruluşları ve mali müşavirler odalarında vermiş olduğumuz seminer slaytlarından, KOBİ TFRS eğitim materyallerinden, TÜRMOB Bağımsız Denetim Eğitimi Ders Notları ve Uygulama Dosyasından, KGK geçiş dönemi eğitimleri kapsamında çeşitli üniversitelerde meslek mensuplarına bağımsız denetim belgesi verilmesi eğitiminde vermiş olduğumuz denetim derslerinin eğitim materyallerinden geniş oranda faydalanılmıştır.
Çalışma, daha çok, meslek mensuplarına ve uygulayıcılara bağımsız denetim çalışmalarında faydalanabilecekleri yardımcı bir başvuru kaynağı olarak hazırlanmakla birlikte özellikle lisansüstü öğretim öğrencilerine de faydalı olacak bilgiler içermektedir. Çalışma yazıya geçirilirken, yararlanılan temel kaynaklar ön sözde belirtilmiş, çalışmanın sonunda da ayrıca listelenmesiyle yetinilmiştir. Ön sözde belirtilen temel kaynaklar dışındaki çalışmalardan alıntı yapılan şekil, tablo, grafik ve açıklamalara ise hem dipnotlarda yer verilmiş hem de bu eserler kaynakçada ayrıca gösterilmiştir.
Denetime tabi tutulan her bir işletmenin ölçek büyüklüğü, faaliyette bulunduğu sektör, piyasa ve kendi özel koşulları birbirinden farklı olabileceğinden, uygulanan ve önerilen denetim prosedürlerinin kapsamı da işletmeden işletmeye farklılık gösterebilecektir. Dolayısıyla çalışma içinde verilen çalışma kağıdı örnekleri ile denetim prosedürleri ve diğer bilgi ve belgelerin gerçek denetim çalışmalarında değişikliğe uğramasının kaçınılmaz olabileceği göz önünde bulundurularak çalışmanın bu sınırlamalar göz önünde bulundurularak incelenmesi yerinde olacaktır.
Çalışma, konuların okuyucuya daha kolay aktarılabilmesi amacıyla uzun düz metinler şeklinde değil, tablo, şekil, grafik ve renkli görsellerle zenginleştirilmiş kısa açıklamalar ve metinler içeren slaytlar şeklinde hazırlanmıştır.
Üç bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümü «Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve» konusuna ayrılmış ve bu konuda bilgiler verilmiştir.
Çalışmanın ikinci bölümünde «Dünya Genelinde Kullanılan Denetim Standartları» konu edilmiş ve açıklamalarda bulunulmuştur.
Çalışmanın üçüncü ve son bölümü ise çalışmanın temel konusu olan, «KGK Denetim Dosyası İncelemelerinde Yaygın Olarak Tespit Edilen Eksikliklerin Giderilmesine Yönelik Olarak Denetçiler Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar» konusuna ayrılmıştır.
Üçüncü bölümün birinci kısmında, KGK'nun 2016-2023 yılları arasında bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler nezdinde gerçekleştirdiği seçilmiş dosya incelemelerinde yaygın olarak karşılaştığı önemli bulgular ve söz konusu bulgulara ilişkin yaptığı değerlendirmeler analiz edilerek 20 bulgu üzerinde eleştiri konusu yapılarak belirlenen toplam 118 eksiklik konu edilmiştir.
Üçüncü bölümün ikinci kısmında, yapılan dosya incelemelerinde muhasebe standartları bulguları içinde yaygın olarak tespit edilip eleştirisi konusu yapılan eksikliklerin bir daha tekrarlanmaması için denetçiler tarafından yapılması gereken çalışmalar ve uygulanması gereken ilave denetim prosedürleri hakkında açıklamalarda bulunulup, önerilen çalışma kağıdı örneklerine yer verilmiştir. Bu kısımda ayrıca incelemelerde en çok tespit edilen muhasebe standartları bulguları arasında yer almamakla birlikte 2021 yılı inceleme raporunda incelenen denetim dosyalarında tespit edilen ve dikkate değer olduğu değerlendirilen kıdem tazminatı hesaplamalarında aktüeryal hesapların yapılmaması konusu işlenerek, kıdem tazminatı hesaplamalarına yönelik aktüeryal hesaplamalar, kullanılan varsayım ve hesaplamaların doğruluğu ile işletme açısından geçerliliğine yönelik çalışmalarda tespit edilen eksikliklerin giderilmesine yönelik açıklamalarda bulunularak örnek bir uygulamaya yer verilmiştir.
Üçüncü bölümün üçüncü kısmında ise, yapılan dosya incelemelerinde yaygın olarak karşılaşılan denetim standartları bulgularında tespit edilip eleştiri konusu yapılan eksiklikler ayrıntılı olarak incelenmiştir.
Sonuç olarak çalışmanın bütününde denetim sürecinin tüm aşamalarında, denetçilerin bağımsız denetim standartlarının rehberliğinden azami düzeyde faydalanmalarının eksikleri önlemede yararlı olacağı vurgulanarak, bağımsız denetim standartlarındaki okur yazarlığın finansal raporlama standartlarındaki okur yazarlık seviyesine çıkartılmasına katkı sağlanması hedeflenmiştir. Çalışmadaki tüm hata, eksik ve yetersizliklerin tarafımıza ait olduğunu belirtir, çalışmanın, meslek mensuplarına, uygulayıcılara ve öğrencilerimize yararlı bir kaynak olmasını dileriz.
30 Ağustos 2025, KOCAELİ
Prof.Dr. Sami KARACAN
Kocaeli Üniversitesi
İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü
Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı öğretim Üyesi
Rahmi UYGUN
YMM/Bağımsız Denetçi
-
-
-
-
-
%15İNDİRİM720,00TL 612,00TL
-
-
-
-
-
%15İNDİRİM942,00TL 800,70TL
-
-
-
%15İNDİRİM500,00TL 425,00TL
-
%15İNDİRİM525,00TL 446,25TL
-
-
-
-
-
%15İNDİRİM330,00TL 280,50TL
-
